Περιβάλλον και Ανάπτυξη - 6451 Eισαγωγή στις Επιστήμες της Ανάπτυξης και του Περιβάλλοντος

Εισαγωγή στις Επιστήμες της Ανάπτυξης και του Περιβάλλοντος - Κτηματολόγιο και ΠΓ (Κωδικός μαθήματος: 6451)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΣΑ ΣΧΟΛΗ	ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ - ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ	6
ΠΕΡΙΛΗΨΗ	Σκοπός του μαθήματος είναι να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός κοινού κώδικα επικοινωνίας, αλλά και μεθόδων και πρακτικών συνεργασίας μεταξύ επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων, στην κατεύθυνση της ολοκληρωμένης και διεπιστημονικής προσέγγισης, ανάλυσης, έρευνας, μελέτης και αντιμετώπισης των πολυδιάστατων και εξαιρετικά πολύπλοκων σήμερα θεμάτων και προβλημάτων του περιβάλλοντος και της ανάπτυξης με έμφαση στις ορεινές περιοχές. Ο διεπιστημονικός, ολιστικός και κριτικός τρόπος σκέψης, η συνεργατική αντίληψη και η μάθηση μέσα από την «επίλυση προβλημάτων» (problem-based learning) αποτελούν σημαντικά εργαλεία στη συγκεκριμένη ακαδημαϊκή ερευνητική διαδικασία. Η ιδιαιτερότητα των συλλογικών, διεπιστημονικών εργασιών, οι οποίες εκπονούνται κατά τη διάρκεια του μαθήματος για συγκεκριμένες ορεινές περιοχές, έγκειται στη μεθοδολογία των επτά βημάτων για την Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη η οποία ακολουθείται. Στη διαδικασία αυτή, αξιόπιστη γεωχωρική υποδομή για την εφαρμογή αναπτυξιακών πολιτικών αποτελεί το Κτηματολόγιο, που παρέχει δυνατότητα πρόσβασης στο καθεστώς ιδιοκτησίας γης, μέσω κατάλληλων μηχανισμών και πολιτικών, όπως είναι η διασφάλιση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, η φορολογική πολιτική, η διαφάνεια στο σχεδιασμό, η ενσωμάτωση της χρήσης και ιδιοκτησίας γης στον ευρύτερο κύκλο της οικονομίας, του προγραμματισμού και του σχεδιασμού, καθώς και της παραγωγικότητας σε ατομικό, συλλογικό και κρατικό επίπεδο, με έμφαση στα χωρικά συστήματα λήψης αποφάσεων για τις ορεινές περιοχές.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ	Μάθημα 1: Γενική εισαγωγή στις έννοιες της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος, το πραγματικό τους περιεχόμενο και τις μεταξύ τους πολυδιάστατες σχέσεις, αλληλεπιδράσεις και αλληλεξαρτήσεις. Oρισμοί, κριτικές προσεγγίσεις στις διαφορετικές ερμηνείες.
	Μάθημα 2: Ανάπτυξη και Περιβάλλον: Μεθοδολογίες διερεύνησης προσέγγισης, ανάλυσης και αξιολόγησης των βασικών διαστάσεών τους, σε πολιτικό, κοινωνικό, πολιτισμικό, οικονομικό και τεχνικό/τεχνολογικό επίπεδο. Διαδοχικές φάσεις ενός σχεδιασμού ανάπτυξης. Φιλοσοφία, πολιτική, "σχολές" και επιλογές ανάπτυξης και περιβάλλοντος σε πλανητικό, υπερεθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο με έμφαση στις ορεινές περιοχές.
	Μάθημα 3: Ολοκληρωμένες Αποδόσεις της φυσικής, πολιτικής, κοινωνικοοικονομικής και πολιτισμικής πραγματικότητας. Ολική πραγματική "πραγματικότητα". Φυσικά και Ανθρώπινα διαθέσιμα και συστήματα κοινωνικής οργάνωσης.
	Μάθημα 4: Διεπιστημονικότητα και ολιστική μεθοδολογία προσέγγισης, ανάλυσης, ερμηνείας, αξιολόγησής και αντιμετώπισης των πολυδιάστατων προβλημάτων Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος στις ορεινές περιοχές.
	Μάθημα 5: Συνέπειες και τάσεις των διαλεκτικών σχέσεων και των μεταβολών των περιβαλλοντικών και αναπτυξιακών θεμάτων και προβλημάτων δια μέσου του χρόνου. Ενδεικτική απόπειρα ολιστικής διερεύνησης και ανάλυσης των Αιτιών, Ευθυνών και των Συνεπειων αντιμετώπισης μεγάλων σύγχρονων ζητημάτων.
	Μάθημα 6: Στο δρόμο για μια Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη. Προϋποθέσεις, Συνέργειες και Αλληλεπιδράσεις. Δυναμική Γνωσιακή Διεπιστημονική διαδικασία, με θεμέλιο την παιδεία ως ολοκληρωμένη μόρφωση και πολιτισμό.Αρχές, Μέσα, Φορείς. Θεωρία, Πράξη, Παραδείγματα.
	Μάθημα 7: Κατάσταση "αναπτυξιακής" ισορροπίας και εναλλακτικά αναπτυξιακά σενάρια. Ο ρόλος των πρωτοβουλιών, κινήσεων και συλλογικοτήτων των πολιτών ως θεμέλιο της Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης.
	Μάθημα 8: Κτηματολόγιο, Χρήσεις και Πολιτική Γης: βασικές έννοιες, σχέσεις, αλληλεξαρτήσεις και αλληλεπιδράσεις σε συνταγματικό, νομοθετικό, τεχνικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. ΠΓ στην Ελλάδα, κριτική προσέγγιση. Εθνικό Κτηματολόγιο: θεσμικό πλαίσιο, στόχοι, προβλήματα, προοπτικές. Ολοκληρωμένο Κτηματολόγιο ως θεμέλιο ανάπτυξης
	Μάθημα 9: Φυσική και κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα στις ορεινές περιοχές, συστηματική παρακολούθηση της υφιστάμενης κατάστασης και Κτηματολόγιο. Ιδιοκτησιακά καθεστώτα, έγγεια διάρθρωση στον ορεινό χώρο, δημόσιες, ιδιωτικές, κοινοτικές, διακατεχόμενες γαίες, εκκλησιαστική και μοναστηριακή ακίνητη ιδιοκτησία, μορφή και μεγέθη εκμεταλλεύσεων.
	Μάθημα 10: Χρήσεις Γης: είδος, μορφή, μεγέθη, διάρθρωση, κατάσταση και παραγωγικότητα, κτηματολογικές καταγραφές, τοπογραφικές αποτυπώσεις, αεροφωτογραφίες, δορυφορικές απεικονίσεις, υφιστάμενα αρχεία και μητρώα, περιγραφές και προφορικές μαρτυρίες.
	Μάθημα 11: Χωροταξικός Σχεδιασμός, Ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και μέτρα ΠΓ στην Ελλάδα με έμφαση στις ορεινές περιοχές.Τάσεις, διεθνείς εξελίξεις και προοπτικές για τη διαχείριση πληροφοριών γης. Ανάγκες και δεδομένα, E-governance, GIS, επιλογές και συστήματα διαχείρισης χωρικής πληροφορίας, «Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών».
	Μάθημα 12:Χωρικά Συστήματα Λήψης Αποφάσεων Πολιτικής Γης. Πολυ-κριτηριακός Χωροταξικός Σχεδιασμός για τις Ορεινές Περιοχές
	Μάθημα 13: Πολυ-κριτηριακή Ανάλυση Χωρικών Αποφάσεων Χωροθέτησης σε Ορεινές Περιοχές. Επεξεργασία δεδομένων και παρουσίαση επιλογών στο πλαίσιο του Θέματος
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ	Κανένα
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ	Οποιουδήποτε πανεπιστημιακού τμήματος
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΔΟΜΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΕΝΑΡΞΗ	Χειμερινό Εξάμηνο
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ	Σύνολο Ωρών: 39
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ	Συνεκτίμηση: Γραπτής Εξέτασης, Ατομικής Εργασίας, Ομαδικής Διεπιστημονικής Εργασίας και Συμμετοχής στις ασκήσεις και συζητήσεις σε κάθε μάθημα.(2ατόμων) εργασίες :100 %
ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ	Γραπτή Εξέταση, Ατομική Εργασία, Ομαδική Εργασία
ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ (learning outcomes)
1) Εξοικείωση των φοιτητών/τριών με την έννοια, το περιεχόμενο και τις συνιστώσες της «ανάπτυξης» και τις διάφορες εκδοχές της ως αξιολογικού όρου. 2) Τεκμηρίωση της θεωρίας και της πράξης της Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης και των διαλεκτικών της σχέσεων αλληλεξαρτήσεων και αλληλεπιδράσεων με το περιβάλλον. 3) Εισαγωγή στις βασικές τεχνικές, νομικές και οικονομικές έννοιες που συνδέονται με την ιδιοκτησία γης και τις πολύπλοκες διαδικασίες σχηματισμού, διάρθρωσης και μεταβολής των χρήσεων γης, με έμφαση και πεδίο εφαρμογής στις ορεινές περιοχές. 4) Άσκηση κριτικής, δημιουργικής και παραγωγικής συμβολής του κάθε φοιτητή, στην αναγκαία συλλογική διεπιστημονική έρευνα, μελέτη και αντιμετώπιση των αντικειμενικά πολυδιάστατων θεμάτων και προβλημάτων ανάπτυξης και περιβάλλοντος.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Σημειώσεις και διαλέξεις Ρόκος Δ., (2005). "Περιβάλλον και Ανάπτυξη. Διαλεκτικές σχέσεις και διεπιστημονικές προσεγγίσεις", Συλλογικός τόμος. Εναλλακτικές εκδόσεις, σελ. 255, Αθήνα, Ρόκος Δ., (2003). "Από τη 'Βιώσιμη" ή 'Αειφόρο' στην Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη", Εκδοτικός Οίκος, Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα, σελ. 551. Αρβανίτης Α. Κτηματολόγιο 2020, Εκδ Ζήτη, Ζεντέλης Π., Περί Κτημάτων Λόγου και Κτηματολόγιο, Εκδ. Παπασωτηρίου Ρόκος Δ.,(1995). "Επιστήμες και Περιβάλλον στα Τέλη του Αιώνα. Προβλήματα και Προοπτικές", Εναλλακτικές Εκδόσεις, σελ. 393, Αθήνα. Ρόκος Δ., (1989). "Κτηματολόγιο και Αναδασμός - Πολιτική Γης", Εκδ. Μαυρομμάτης ΕΠΕ, σελ. 276, Αθήνα, 1980α και ανατύπωση, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη. Ρόκος Δ.,(1986). "Ολοκληρωμένες Πληροφορίες Γης. Θεμέλιο για Ανάπτυξη", Επιμέλεια Δ. Ρόκος, τόμοι 1 και 2, Εκδόσεις Παρατηρητής, σελ. 407, Θεσσαλονίκη. Ρόκος Δ., (1980)."Κτηματολόγιο, Φυσικά Διαθέσιμα και Ολοκληρωμένες Αποδόσεις", Εκδόσεις Παρατηρητής, σελ. 304, Θεσσαλονίκη (ανατύπωση, Ε.Μ.Π., Αθήνα 1988 και 1992). Rist G., (2014). "The History of Development From Western Origins to Global Faith", Zed Books. Sachs W., (2015). "Explorations in Environment and Development", Zed Books. Σμπώκος Γ. (2015). "Η επινόηση της αειφορίας", Εκδόσεις Οκτώ. ΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ Στον δικτυακό τόπο του Διεπιστημονικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΠΜΣ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου "Περιβάλλον και Ανάπτυξη: http://environ.survey.ntua.gr/en/ κάθε ενδιαφερόμενος μελετητής μπορεί να βρει κείμενα για την Ολοκληρωμένη, Αξιοβίωτη, Ενδογενή και Αποκεντρωμένη Ανάπτυξη στη διεύθυνση: http://environ.survey.ntua.gr/en/text-for-complete-development.html Στον δικτυακό τόπο του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) του Ε.Μ.Π. για την προστασία και ανάπτυξη του ορεινού περιβάλλοντος και των ευρωπαϊκών πολιτισμών: http://www.ntua.gr/MIRC/ μπορείτε να βρείτε σε ppt την παρουσίαση του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) του Ε.Μ.Π. και στοιχεία για το ιστορικό, τις δράσεις του καθώς και τα πλήρη πρακτικά των ανά τριετία συνεδρίων του για την Παιδεία, την Έρευνα, την Τεχνολογία, τον Πολιτισμό, την Αποκεντρωμένη Ανάπτυξη, την Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών, την Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου κ.λπ. Στον δικτυακό τόπο: http://drokos.webnode.gr/ μπορείτε να βρείτε γενικότερα κείμενα για την Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη, το Ολοκληρωμένο Αναπτυξιακό Κτηματολόγιο, την Πολιτική Γης, την Γεωπολιτική, τις Ολοκληρωμένες Αποδόσεις της Φυσικής και Κοινωνικοοικονομικής Πραγματικότητας, τους Ολοκληρωμένους Αναδασμούς , την Παιδεία, την Έρευνα και την Τεχνολογία κ.λπ., που ενδεχομένως θα μπορούσαν να σας ενδιαφέρουν. Στη βιβλιοθήκη του ΔΠΜΣ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη»: Ειδική βιβλιογραφία Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος
Στη βιβλιοθήκη του ΔΠΜΣ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη»: Ειδική βιβλιογραφία Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος
ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΛΕΞΕΙΣ - ΚΛΕΙΔΙΑ	Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη, Περιβάλλον, Κτηματολόγιο και Πολιτική Γης, Ιδιοκτησία και Χρήσεις γης, Ορεινές και Νησιωτικές περιοχές
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ	Καθηγήτρια Ε. Δημοπούλου
	Τηλέφωνο: 210 - 7722679
	E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΣΥΝΕΠΙΚΟΥΡΟΥΝΤΕΣ
	Καθηγήτρια Ε. Δημοπούλου
	Τηλέφωνο: 210 - 7722679
	E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
	Δρ. Β. Κώτσιος, Περιβαλλοντολόγος
	Τηλέφωνο: 6945437119
	E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
	Υπ. Δρ. Ε. Μιχαηλίδου, ΕΤΕΠ ΣΑΤΜ
	Τηλέφωνο: 210- 772 3482
	E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
	Α. Γεροντέλη, ΕΤΕΠ ΣΑΤΜ-ΜΓ
	Τηλέφωνο: 210- 772 3944
	E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
	Υπ. Δρ. Κ. Τολίδης
	Τηλέφωνο: 6977609942
	E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η Κατεύθυνση Σπουδών

2η Κατεύθυνση Σπουδών