Γενικά χαρακτηριστικά

Δομή του Προγράμματος Σπουδών - Γενικός Βαθμός ΔΜΣ

http://mountains.ntua.gr/

 Ιδιαίτερο στοιχείο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος "Περιβάλλον και Ανάπτυξη" αποτελεί η 2^η Κατεύθυνση «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών», με αντικείμενο την προστασία και την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των ορεινών περιοχών, περισσότερο από αναγκαία στην χώρα μας, που το ποσοστό των ορεινών και ημιορεινών Δήμων και Κοινοτήτων αντιστοιχεί στο 61,6% του συνόλου, ενώ καταλαμβάνουν έκταση ίση με το 77,9% της συνολικής έκτασης της χώρας, αποτελώντας μαζί με την Αυστρία τις ορεινότερες χώρες της ΕΕ.

Το γεγονός δε ότι το πρόγραμμα «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» λειτουργεί στο Μέτσοβο, του προσδίδει ένα ακόμη μοναδικό χαρακτήρα, ανάμεσα στα υπόλοιπα μεταπτυχιακά προγράμματα. Η παρουσία του ΕΜΠ στην περιοχή, επέχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, ως έκφραση επιστροφής ενός μέρους του χρέους που έχει το Ίδρυμα στο Μέτσοβο, λόγω της καταγωγής των Ιδρυτών και μεγάλων Ευεργετών του από τη συγκεκριμένη περιοχή. Η όλη προσπάθεια χαίρει της εκτίμησης τόσο της Εκπαιδευτικής, Ερευνητικής και Πολυτεχνειακής Κοινότητας όσο και της τοπικής κοινωνίας, η οποία το έχει αγκαλιάσει με θέρμη.

Όσον αφορά στο αντικείμενο του μεταπτυχιακού στο Μέτσοβο, έρχεται να συμπληρώσει ένα πολύ σημαντικό ερευνητικό και εκπαιδευτικό κενό. Η ορεινή Ελλάδα, αν και αποτελεί, γεωγραφικά, το κύριο κομμάτι της Ελλάδας είναι μία "άλλη" Ελλάδα, η οποία έχει εγκαταλειφθεί ουσιαστικά στην τύχη της από την πολιτεία για δεκαετίες. Παρ' όλα αυτά η ιδιαίτερη σημασία του ορεινού χώρου (που συνοψίζεται στο ότι αποτελούν νησίδες βιοποικιλότητας, δεξαμενές νερού, αποθήκες ενέργειας και πόρων και θύλακες πολιτισμικής ποικιλομορφίας) δε θα μπορούσε ν’  αφήσει αδιάφορο ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα της εμβέλειας του ΕΜΠ.

Έτσι, μέσω της ίδρυσης αρχικά του Μετσόβιο Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΚΔΕ) και του μεταπτυχιακού προγράμματος  "Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών" στη συνέχεια, γίνεται ένα δυναμικό ξεκίνημα συστηματικής προσέγγισης των προβλημάτων των ορεινών περιοχών και εκπαίδευσης εκείνων των επιστημόνων που θα συμβάλουν στην επίλυσή τους.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει η εκπαιδευτική διαδικασία της δεύτερης κατεύθυνσης, στο Μέτσοβο, τα οποία πρέπει να διατηρηθούν και να αναπτυχθούν περαιτέρω είναι τα ακόλουθα:

• Η εκπαίδευση καταρτίζεται με άξονα τα πραγματικά προβλήματα των ορεινών κοινωνιών, όπως αυτά διοχετεύονται από ένα δίκτυο επαφών με τους ορεινούς Δήμους και Κοινότητες της Ελλάδας.
• Πολυθεματικός χαρακτήρας - Ολιστική προσέγγιση. Τα προβλήματα των ορεινών περιοχών είναι περίπλοκα ως προς τη φύση τους και απαιτούν τη συνέργεια πολλών και διαφορετικών ειδικοτήτων. Το σημείο αυτό αποτελεί την προέκταση της γενικής φιλοσοφίας και παράδοσης του μεταπτυχιακού στη δεύτερη κατεύθυνση.
• Συστηματική διάχυση των αποτελεσμάτων. Κύριος στόχος του μεταπτυχιακού προγράμματος είναι τα αποτελέσματά του να φτάνουν όσο το δυνατόν συντομότερα στους φυσικούς τους παραλήπτες, τις τοπικές κοινωνίες.
• Έντονα βιωματικός χαρακτήρας. Ο στόχος δεν είναι οι μεταπτυχιακοί φοιτητές να μάθουν για τις ορεινές περιοχές, αλλά να ζήσουν τις ορεινές περιοχές. Να νοιώσουν την αγριάδα της χειμωνιάτικης ερημιάς των ορεινών χωριών, τη ζεστασιά του καφενείου, να ακούσουν θρύλους και ιστορίες. Για το σκοπό αυτό οι επισκέψεις είναι οργανικά στοιχεία της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όχι χρήσιμο διάλειμμα.
• Διεθνιστική διάσταση. Παρά το γεγονός ότι βασικό αντικείμενο του Προγράμματος είναι η ορεινή Ελλάδα, το συγκεκριμένο εγχείρημα αποτελεί κομμάτι μιας διεθνούς προσπάθειας για ενίσχυση των ορεινών περιοχών.

Δομή του Προγράμματος Σπουδών - Γενικός Βαθμός ΔΜΣ

Το κύριο διδακτικό και ερευνητικό έργο της 2^ης Κατεύθυνσης σπουδών "Περιβάλλον και Ανάπτυξη Ορεινών Περιοχών" πραγματοποιείται στις εγκαταστάσεις του ΕΜΠ στο Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕΚΔΕ) για την Προστασία και Ανάπτυξη του Ορεινού Περιβάλλοντος και των Τοπικών Ευρωπαϊκών Πολιτισμών στο Μέτσοβο, το οποίο διαθέτει δυο εξοπλισμένα εργαστήρια με συνολικά 20 θέσεις υπολογιστών, προβολέα, laptop, εκτυπωτές κλπ, όπου έχουν τη δυνατότητα δωρεάν διαμονής στους ξενώνες των εγκαταστάσεων του ΜΕΚΔΕ έως δέκα Μεταπτυχιακοί Φοιτητές που δεν έχουν μόνιμη κατοικία στην περιοχή.

Οι φοιτητές οι οποίοι δικαιούνται δωρεάν στέγασης στις εγκαταστάσεις ορίζονται σύμφωνα με κριτήρια που αποφασίζει η ΕΠΣ και το μέγιστο της διάρκειας είναι ένα ακαδημαϊκό έτος. Η ΕΠΣ διατηρεί το δικαίωμα της αφαίρεσης του δικαιώματος παραμονής στο ΜΕΚΔΕ εφόσον το δωμάτιο δεν χρησιμοποιείται.

Τα μαθήματα της κατεύθυνσης "Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών" είναι δέκα (10) Υποχρεωτικά και κατανέμονται σε δυο εκπαιδευτικές περιόδους.

Για την απόκτηση Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών από τους εισαχθέντες μεταπτυχιακούς φοιτητές του ακαδημαϊκού έτους απαιτούνται:

• παρακολούθηση και επιτυχής εξέταση σε δέκα μαθήματα
• εκπόνηση και έγκριση μεταπτυχιακής (διπλωματικής) εργασίας.

Το σύνολο των διδακτικών μονάδων που απαιτούνται για την λήψη ΔΜΣ είναι 90. Όλα τα μαθήματα του προγράμματος σπουδών είναι ισότιμα και αποδίδουν 6 διδακτικές μονάδες (ECTS), ενώ η μεταπτυχιακή (διπλωματική) εργασία 30 διδακτικές μονάδες.

Το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών καλύπτεται σε τουλάχιστον τρία (3) και κατά μέγιστο τέσσερα (4) ακαδημαϊκά εξάμηνα και περιλαμβάνει μεταπτυχιακά μαθήματα ειδίκευσης, ασκήσεις, εργαστήρια και εκπόνηση μεταπτυχιακής εργασίας. Τα μαθήματα ορίζονται από την Επιτροπή Προγράμματος Σπουδών και εγκρίνονται από τη Σύγκλητο του ΕΜΠ, μετά από εισήγηση της ΕΜΣ, εντός του πλαισίου των διαδικασιών σύνταξης, έγκρισης και αξιολόγησης των αναλυτικών προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών.

Σε περιπτώσεις στις οποίες ο μεταπτυχιακός φοιτητής ολοκληρώνει επιτυχώς τις υποχρεώσεις του για την απόκτηση του ΔΜΣ σε χρονικό διάστημα μικρότερο της ελάχιστης προβλεπόμενης διάρκειας του ΔΠΜΣ και σε κάθε περίπτωση, σε διάστημα όχι μικρότερο του ενός (1) έτους, η Σύγκλητος του ΕΜΠ μπορεί, με απόφασή της, να εγκρίνει τη χορήγηση του ΔΜΣ, μετά από σχετική απόφαση της ΕΠΣ.

Ο μέγιστος χρόνος παραμονής στο ΔΠΜΣ, υπολογιζόμενος από την κανονική εγγραφή σ' αυτό, είναι δυο (2) έτη, όπως ορίζεται από την ΕΠΣ, λαμβανομένων υπόψη και των ορίων που έχουν τεθεί στις εγκριτικές υπουργικές αποφάσεις. Κατ’ εξαίρεση, σε ειδικές μόνο περιπτώσεις, μπορεί να δοθεί μικρή παράταση μέχρι ένα (1) επιπλέον έτος, μετά από αιτιολογημένη απόφαση της ΕΠΣ.

Όλα τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών στα οποία το ΕΜΠ είναι αποκλειστικός ακαδημαϊκός φορέας εντάσσονται σε «Ενιαίο Ακαδημαϊκό Ημερολόγιο των Μεταπτυχιακών Σπουδών του Ιδρύματος», το οποίο εισηγείται η  Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Σύγκλητο προς έγκριση για κάθε ακαδημαϊκό έτος.

Η ημερομηνία έναρξης διδασκαλίας των μαθημάτων της Α' (χειμερινής) περιόδου ορίζεται από το ακαδημαϊκό ημερολόγιο όπως αυτό ψηφίζεται από τη Σύγκλητο του ΕΜΠ. Η εγγραφή των μεταπτυχιακών φοιτητών σε μεταπτυχιακά μαθήματα και σε προαπαιτούμενα προπτυχιακά μαθήματα πραγματοποιείται σύμφωνα με το ακαδημαϊκό ημερολόγιο.

Για την απονομή του ΔΜΣ απαιτείται προαγωγικός βαθμός στα μεταπτυχιακά μαθήματα και στη μεταπτυχιακή εργασία. Αν τούτο δεν επιτευχθεί εντός της διετίας, ο μεταπτυχιακός φοιτητής παίρνει απλό πιστοποιητικό παρακολούθησης των μαθημάτων στα οποία έχει λάβει προβιβάσιμο βαθμό και αποχωρεί.

Ο γενικός βαθμός του ΔΜΣ προκύπτει ως ο σταθμισμένος μέσος όρος των βαθμών των μεταπτυχιακών μαθημάτων και της μεταπτυχιακής εργασίας, η οποία θεωρείται ότι αντιστοιχεί σε διδακτικές μονάδες μιας εκπαιδευτικής περιόδου μεταπτυχιακών μαθημάτων, δηλαδή 1/3 του γενικού βαθμού. Η επίδοση των μεταπτυχιακών φοιτητών χαρακτηρίζεται από τις τρεις κλίμακες: Άριστα (9 ως 10), Λίαν Καλώς (7 ως 8,99), Καλώς (6 ως 6,99).

Παρακολούθηση, Εξέταση και Βαθμολογία Μαθημάτων

Η παρακολούθηση των μεταπτυχιακών μαθημάτων και η συμμετοχή στις συναφείς εκπαιδευτικές δραστηριότητες και εργασίες είναι υποχρεωτική. Σε περίπτωση που συντρέχουν εξαιρετικά σοβαροί και τεκμηριωμένοι λόγοι αδυναμίας παρουσίας του μεταπτυχιακού φοιτητή, η Επιτροπή Προγράμματος Σπουδών μπορεί να δικαιολογήσει ορισμένες απουσίες, ο μέγιστος αριθμός των οποίων δεν μπορεί να υπερβεί το 1/3 των διαλέξεων ενός μαθήματος. Ο μεταπτυχιακός φοιτητής που δεν έχει συμπληρώσει τον απαραίτητο αριθμό παρουσιών σε κάποιο μάθημα έχει το δικαίωμα να επαναλάβει το μάθημα (ή άλλο αντίστοιχο που του ορίζει η ΕΠΣ) το επόμενο και τελευταίο ακαδημαϊκό έτος σπουδών.

Η βαθμολογία στα μαθήματα γίνεται στην κλίμακα 0 - 10, χωρίς κλασματικό μέρος, με βάση προαγωγής κατ΄ ελάχιστο το βαθμό 6. Ο βαθμός του μαθήματος προκύπτει υποχρεωτικά όχι μόνο από την τελική εξέταση αλλά και από τις ασκήσεις, τα θέματα και τις λοιπές εργασίες που διεξάγονται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας του μαθήματος, με συνεκτίμηση της ποιότητάς τους από τον αρμόδιο διδάσκοντα.

Η τελική εξέταση διεξάγεται την εβδομάδα η οποία έπεται του τέλους διδασκαλίας της εκπαιδευτικής περιόδου. Δεν προβλέπεται επαναληπτική εξέταση εκτός ειδικών περιπτώσεων που εξετάζονται από την ΕΠΣ μετά από αίτημα του φοιτητή.

Τα αποτελέσματα εκδίδονται από τους διδάσκοντες εντός μιας εβδομάδας από τη διεξαγωγή της τελικής εξέτασης. Οι αποτυχόντες σε μαθήματα μπορούν να επανεγγραφούν τον επόμενο χρόνο στα ίδια μαθήματα.

Η Ειδική Διατμηματική Επιτροπή εκδίδει οδηγίες προδιαγραφών - οδηγιών για τη δομή, τη μορφή, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των μεταπτυχιακών εργασιών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας του ΕΜΠ.

Ανάληψη, Εκπόνηση και Βαθμολογία Μεταπτυχιακής (Διπλωματικής) Εργασίας

Η ανάληψη μεταπτυχιακής εργασίας γίνεται στο τέλος της Β' (εαρινής) εκπαιδευτικής περιόδου, με την προϋπόθεση ότι ο μεταπτυχιακός φοιτητής έχει ως τότε εξεταστεί επιτυχώς τουλάχιστον στα μισά από τα μεταπτυχιακά μαθήματα του Προγράμματος.

Το θέμα και η τριμελής επιτροπή παρακολούθησης κάθε εργασίας ορίζονται με απόφαση της Επιτροπής Προγράμματος Σπουδών, μετά από αίτηση του μεταπτυχιακού φοιτητή. Η επιτροπή παρακολούθησης περιλαμβάνει τον επιβλέποντα και αποτελεί και την εξεταστική επιτροπή της εργασίας.

Η ΕΠΣ εκδίδει κατάλογο προτεινομένων θεμάτων μεταπτυχιακών εργασιών και μνημόνιο προδιαγραφών - οδηγιών για τη δομή, τη μορφή, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των μεταπτυχιακών εργασιών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας του ΕΜΠ.

Η διάρκεια της περιόδου εκπόνησης της μεταπτυχιακής εργασίας είναι τρεις μήνες κατ' ελάχιστον. Η εξέταση και βαθμολόγηση της μεταπτυχιακής εργασίας γίνεται μετά την επιτυχή ολοκλήρωση όλων των μαθημάτων, κατά τις εξεταστικές περιόδους Οκτωβρίου, Φεβρουαρίου και Ιουνίου. Το τελικό κείμενο κάθε εργασίας πρέπει να παραδίδεται προς εξέταση στα μέλη της επιτροπής παρακολούθησης τουλάχιστον μια εβδομάδα πριν την προγραμματιζόμενη προφορική εξέταση.

Η βαθμολογία της μεταπτυχιακής εργασίας γίνεται στην κλίμακα 0 - 10, με βάση προαγωγής κατ΄ ελάχιστο το βαθμό 6. Η βαθμολογία της μεταπτυχιακής εργασίας που δίνεται από τους επιμέρους εξεταστές και ως μέσος όρος, μπορεί να περιλαμβάνει μισή κλασματική μονάδα.

Υποστήριξη της Ολοκλήρωσης της Επιστημονικής Προσωπικότητας των Μεταπτυχιακών Φοιτητών

Παράλληλα με τις διαλέξεις των μεταπτυχιακών μαθημάτων και την εκπόνηση των μεταπτυχιακών εργασιών, υλοποιούνται μια σειρά από πρόσθετες ενέργειες για την ενίσχυση της επιστημονικής προσωπικότητας των μεταπτυχιακών φοιτητών. Περιλαμβάνουν την υλοποίηση εργαστηριακών ασκήσεων και μεταπτυχιακών σεμιναρίων, εκπαιδευτικών επισκέψεων/εκδρομών και συναντήσεων εργασίας, καθώς και την υποστήριξη των ερευνητικών δραστηριοτήτων των μεταπτυχιακών φοιτητών.

Για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων στα Γνωστικά Πεδία Κορμού και Επιλογής του Προγράμματος, υλοποιούνται εντός, αλλά και επιπλέον των ωρών διδασκαλίας, εργαστηριακές ασκήσεις, φροντιστηριακά μαθήματα, μεταπτυχιακά σεμινάρια με τη συμμετοχή προσκεκλημένων Καθηγητών και ειδικών επιστημόνων και διεπιστημονικές συναντήσεις στις οποίες παρουσιάζονται και αξιολογούνται ατομικές και ομαδικές ερευνητικές εργασίες των μεταπτυχιακών φοιτητών. Επίσης πραγματοποιούνται εκπαιδευτικές επισκέψεις σε χώρους σχετικούς με το αντικείμενο του Προγράμματος και ετήσιες εκπαιδευτικές εκδρομές των μεταπτυχιακών φοιτητών. Οι τελευταίες συνδυάζονται με τις διαδικασίες των διεπιστημονικών συναντήσεων εργασίας και απολογισμού κάθε ακαδημαϊκού έτους. Η συμμετοχή των μεταπτυχιακών φοιτητών στις πρόσθετες εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες του Προγράμματος είναι υποχρεωτική.

Οι διδάσκοντες οι οποίοι επιβλέπουν τις εργασίες των μεταπτυχιακών φοιτητών ενθαρρύνουν τη δημοσίευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, ή/και την προώθηση αρίστων εργασιών προς βράβευση στο πλαίσιο σχετικών θεσμών εντός και εκτός του ΕΜΠ. Στο πλαίσιο δε της μέχρι 31.12.2003 χρηματοδότησης του ΔΠΜΣ του ΕΜΠ "Περιβάλλον και Ανάπτυξη" από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ), αριστούχοι μεταπτυχιακοί φοιτητές έλαβαν υποτροφία για την οικονομική υποστήριξη της εκπόνησης της μεταπτυχιακής (διπλωματικής) τους εργασίας, σύμφωνα με τους κανονισμούς του ΕΠΕΑΕΚ και με αξιοποίηση των αντιστοίχων κονδυλίων του.